Ciagly katar – jak go zwalczyc?

Ciągły katar to uciążliwy stan, który objawia się nadprodukcją wydzieliny nosowej. Może występować u osób chorujących na schorzenia nowotworowe, alergie, czy różne infekcje górnych dróg oddechowych. Wiele osób zastanawia się, o czym może świadczyć ciągły katar w ciąży? Jak zwalczyć ten dokuczliwy objaw i odzyskać swobodę oddychania przez nos?

Ciągły katar może sygnalizować wiele jednostek chorobowych. Jedną z możliwych przyczyn chronicznego nieżytu nosa jest ozena (z łac. hinitis chronica atrophica foetida). To dość rzadka choroba, która rozwija się wskutek zaniku błony śluzowej. Jej etiologia wciąż nie jest do końca poznana. Źródłem ciągłego kataru u dziecka lub osoby dorosłej bywają też powtarzające się infekcje wirusowe i bakteryjne dróg oddechowych. Często mówimy tutaj o tzw. katarze zatokowym, który może towarzyszyć np. przeziębieniu wywołanym przez wirusy.

Z kolei ciągły katar i kichanie może świadczyć o alergii na pyłki traw, drzew, sierść zwierząt, składniki pokarmowe, roztocza kurzu czy grzyby. Kontakt chorego z tymi alergenami prowadzi do nieprawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego (organizm osoby z alergią odbiera to jako poważne zagrożenie). Katar o podłożu alergicznym najczęściej pojawia się sezonowo, co ma ścisły związek z okresowym pyleniem danych roślin (do najsilniejszych alergenów zaliczana jest pokrzywa i bylica). W przypadku, gdy czynnikiem uczulającym jest jedzenie, kurz lub sierść pupili, objawy alergiczne nasilają się wskutek kontaktu z nim i mijają, gdy chory unika danego alergenu.

Dlaczego niektórym kobietom doskwiera ciągły katar w ciąży? Źródłem tego typu dolegliwości są najczęściej zmiany hormonalne, jakie zachodzą w organizmie przyszłej matki. Mogą one powodować obrzęk błony śluzowej nosa i prowadzić do nadprodukcji wydzieliny.

Do innych przyczyn ciągłego kataru zaliczamy m.in.:

•       nowotwór,
•       polipy,
•       wady anatomiczne,
•       częstą ekspozycję na środki chemiczne (np. formalinę),
•       skrzywienie przegrody nosa,
•       wdychanie zanieczyszczeń (smog, dym tytoniowy),
•       leki (np. na nadciśnienie tętnicze, środki psychotropowe),
•       infekcje grzybicze.

To, jakie objawy współwystępują z chronicznym katarem, zależy przede wszystkim od jego przyczyny. Ciągły katar o podłożu alergicznym zwykle jest rzadki, wodnisty i wyjątkowo obfity. Nieżytowi nosa często towarzyszy:

•       drapanie w gardle,
•       kichanie,
•       świąd skóry,
•       łzawienie i zaczerwienienie oczu,
•       opuchlizna powiek.

W przypadku ciągłego kataru zatokowego (wydzielina jest zwykle żółta lub zielona), spowodowanego infekcjami sezonowymi, chory doświadcza szeregu innych dolegliwości, takich jak:

•       podwyższona temperatura ciała lub gorączka,
•       ból głowy (obejmuje okolicę czoła i nasadę nosa),
•       ogólne osłabienie,
•       zaburzenia smaku i węchu,
•       mdłości (wskutek wydzieliny, która spływa po tylnej stronie gardła),
•       uczucie rozpierania w okolicy zainfekowanej zatoki,
•       kaszel,
•       dreszcze,
•       zmęczenie,
•       ból gardła,
•       brak apetytu,
•       kichanie.

Jeśli ciągły katar ma związek z chorobą nowotworową, do możliwych symptomów towarzyszących należą:

•       problemy ze swobodnym oddychaniem przez nos,
•       zaburzenie widzenia,
•       łzawienie oczu,
•       przemieszczenie oka,
•       ruszające się zęby (górna szczęka),
•       dolegliwości bólowe zębów.

U osób chorych na ozenę (najczęściej kobiet w okresie menopauzy) poza ciągłym katarem pojawiają się objawy takie jak:

•       nieprzyjemny zapach z nosa,
•       uczucie suchości w jamie nosowej,
•       podrażnienia i strupy,
•       uczucie zatkania nosa,
•       krwawienie z nosa.

Chcąc zniwelować ciągły katar i odzyskać komfort codziennego życia, najpierw należy rozpoznać jego przyczynę – w tym celu warto udać się do lekarza specjalisty np. internisty, laryngologa lub alergologa. Ciągły katar może być leczony lekami obkurczającymi śluzówkę (podawanymi donosowo lub doustnie). [Z1] Przy infekcji bakteryjnej konieczna może okazać się antybiotykoterapia. W razie rozpoznania alergicznego nieżytu nosa obowiązkowe jest unikanie alergenów. Lekarz może też zaproponować choremu odczulanie (immunoterapia alergenowa może trwać kilka lat), zalecić przyjmowanie leków przeciwhistaminowych oraz sterydów. Podrażnienia wokół nosa spowodowane częstym wycieraniem kataru, złagodzi maść majerankowa.

U osób ze zdiagnozowanym nowotworem, polipami, skrzywieniem przegrody konieczne może okazać się leczenie zabiegowe lub terapia łączona (zabieg i leczenie farmakologiczne). Z kolei pacjenci z ozeną muszą regularnie oczyszczać i nawilżać jamę nosową (wskazane jest jej płukanie roztworami z soli fizjologicznej, aplikowanie maści z witaminą A, stosowanie miejscowych antybiotyków). Niekiedy wykonuje się też operację zwężenia jam nosowych.

Wiele osób zastanawia się, jak skutecznie walczyć z ciągłym katarem domowymi sposobami? W celu pozbycia się przewlekłego nieżytu nosa możemy wykonać:

• inhalacje i płukanki – tego typu zabiegi przeprowadza się z użyciem inhalatora, w którym umieszczamy np. roztwór soli fizjologicznej. Codzienne, kilkuminutowe inhalacje pozwalają nawilżyć błonę śluzową nosa, zmniejszają obrzęk, uporczywa wydzielina się rozrzedza. Chcą udrożnić zatkany nos, możemy też płukać jego jamy wodą morską,
• napary ziołowe – pomocne w udrożnieniu zatkanych jam nosowych może okazać się wdychanie ciepłej pary wodnej z zaparzonych ziół, takich jak np. rumianek, szałwia. Zioła te wykazują działanie nawilżające, odkażające, przeciwobrzękowe. Ponadto para ułatwia oczyszczanie nosa (katar się upłynnia),
• aromaterapia – olejki eteryczne z mięty, sosny, rozmarynu, czy eukaliptusa uwalniają związki zapachowe, które udrażniają zatkany nos. Wystarczy dodać kropli specyfiku do nawilżacza lub kąpieli, aby poczuć wyraźną ulgę i swobodniej oddychać.

W walce z ciągłym katarem warto zwrócić uwagę na ilość przyjmowanych płynów. Chcąc rozrzedzić gęstą wydzielinę, należy zwiększyć ich dobową podaż (do 2-3 l). Jeśli odczuwamy dyskomfort związany z uczuciem zatkanego nosa, warto wdychać czosnek, cebulę. Naszym sprzymierzeńcem może też okazać się imbir. Należy pokroić go w plasterki i dodać do świeżo zaparzonej herbaty. Zmagając się z przewlekłym katarem, trzeba pamiętać o zdrowej, pełnowartościowej diecie, bogatej w niezbędne składniki odżywcze i witaminę C, która jest nieocenionym wsparciem dla układu odpornościowego. Dobrym krokiem będzie też zadbanie o odpowiedni poziom nawilżenia powietrza w mieszkaniu czy domu (nie może być zbyt suche, optymalny poziom to 40-60%). Warto kupić nawilżacz powietrza i korzystać z niego zwłaszcza w okresie ogrzewczym (bez kosztową alternatywą będzie rozłożenie mokrych ręczników na kaloryferach).

Pamiętajmy, aby nigdy nie lekceważyć ciągłego kataru i skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, gdyż nasze zaniedbanie może doprowadzić do wielu przykrych powikłań zdrowotnych, znacznie poważniejszych niż chroniczny nieżyt nosa.

lek. Michał Dąbrowski

STADA/PL/392/2021