Ból gardła - przyczyny. Jak radzić sobie z tym objawem?

Ból gardła to nieprzyjemny objaw, który może sygnalizować wiele stanów chorobowych. Jakie domowe sposoby na ból gardła pozwalają pozbyć się uczucia dyskomfortu podczas przełykania śliny, jedzenia i mówienia? Sprawdźmy, jak poradzić sobie z tym częstym problemem zdrowotnym. Kiedy warto skorzystać z pomocy lekarza pierwszego kontaktu?

Zanim przedstawimy rekomendowane sposoby na ból gardła, warto zastanowić się, jakie są najczęstsze źródła tego typu dolegliwości? Przyczyną bólu gardła mogą być infekcje:

• wirusowe - np. przeziębienie, grypa, mononukleoza, odra, ospa, świnka,
• bakteryjne - np. angina ropna, chlamydia, rzeżączka,
• grzybicze - np. grzybicze zapalenie gardła i migdałków.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że ból gardła towarzyszy też alergiom na pyłki traw i sierść zwierząt domowych. Czasem powód dolegliwości bólowych może być bardzo prozaiczny, jak np. zbyt suche powietrze w pomieszczeniu. U części pacjentów dolegliwości bólowe są objawem choroby refluksowej przełyku (GERD, gastroesophageal reflux disease). W przebiegu tego schorzenia kwas żołądkowy cofa się do przełyku i podrażnia gardło. Dość rzadką przyczyną bólu jest nowotwór gardła. Przewlekły lub nawracający ból gardła może świadczyć o zakażeniu wirusem HIV. Co może wydać się zaskakujące, u niektórych osób ból gardła może mieć związek z problemami stomatologicznymi lub być oznaką stanu zapalnego dziąseł.

Wielu pacjentów nie ma świadomości, co podrażnia gardło? Do czynników drażniących błonę śluzową gardła należy dym papierosowy, substancje chemiczne (np. będące składnikiem farb, lakierów), a także zanieczyszczenia powietrza (np. pyły zawieszone PM 2,5 i PM10 tworzące tzw. smog).

Ból gardła odczuwany przy przełykaniu śliny, zwykle sygnalizuje rozwój stanu zapalnego spowodowanego wirusowym zapaleniem gardła (w 90% przypadków), zapaleniem krtani, zapaleniem zatok przynosowych, zapaleniem ucha, anginą, grypą lub inną infekcją. Co może sygnalizować z kolei jednostronny ból gardła?

Ból gardła po jednej stronie może oznaczać, że mamy do czynienia z ropniem okołomigdałkowym, który jest częstym powikłaniem anginy. Inna możliwa przyczyna to choroba nowotworowa. W przypadku małych dzieci jednostronny ból gardła często jest symptomem zapalenia ucha środkowego (innymi typowymi objawami zakażenia jest niedosłuch, wysięk z przewodu słuchowego, ból ucha i gorączka).

Jakie domowe sposoby na ból gardła są sprawdzone i naprawdę działają? Oto kilka popularnych metod, które mogą pomóc pozbyć się tego problemu zdrowotnego.

Ulgę choremu mogą przynieść płukanki wody z solą kuchenną wykonywane kilka razy dziennie. Dobrym rozwiązaniem są też inhalacje z solą fizjologiczną (jest to wodny roztwór chlorku) za pomocą specjalnego nebulizatora. U wielu osób skarżących się na ból gardła dobre efekty dają też inhalacje wodne z dodatkiem olejków eterycznych. Przykładowo, olejek eukaliptusowy tradycyjnie może zmniejszać stan zapalny gardła. Olejek herbaciany w oparciu o tradycję stosowania może łagodzić ból gardła za sprawą właściwości przeciwwirusowych i przeciwbakteryjnych. Z kolei olejek miętowy może działać orzeźwiająco i przeciwzapalnie. Pamiętajmy, że olejki eteryczne wykorzystywane do zabiegów inhalacji nie mogą zawierać w składzie syntetycznych dodatków. Polecaną metodą jest też płukanie gardła naparem z kory dębu, która przez tradycyjne zastosowanie ma właściwości ściągające i przeciwbakteryjne.

Jakich innych domowych sposobów na ból gardła spróbować? Rekomendujemy napar z siemienia lnianego, który słynie z właściwości nawilżających, dzięki którym działa kojąco na śluzówkę gardła. Chcąc poprawić swój stan zdrowia, warto też pić ziołowe herbaty z rumianku, szałwii, tymianku, korzenia lukrecji oraz mniszka lekarskiego, które tradycyjnie działają przeciwzapalnie i odkażająco. Chcąc złagodzić ból gardła przy przełykaniu warto sięgnąć po miód, dodając go do herbaty lub podgrzewając z mlekiem, wzmacniając prozdrowotny napój świeżo startym ząbkiem czosnku.

Chcąc zminimalizować ryzyko wystąpienia bólu gardła w przyszłości, warto dbać o nie - starać się nie krzyczeć, czy mówić szeptem tak, aby nie nadwyrężyć strun głosowych. Wskazane jest też unikanie czynników potencjalnie podrażniających gardło tj. alkoholu, papierosów czy kofeiny. Osoby, które chcą zadbać o kondycję górnych dróg oddechowych, powinny w miarę możliwości nie przebywać w pomieszczeniach klimatyzowanych, wszędzie tam, gdzie jest bardzo suche powietrze. W okresie grzewczym należy pamiętać o nawilżaniu powietrza w pomieszczeniach za pomocą specjalnych urządzeń lub wilgotnych ręczników rozłożonych na kaloryferach w domu (najlepsza wilgotność powietrza z punktu widzenia zdrowia to 40-60%). Ważne jest także, aby wzmacniać układ odpornościowy, dzięki temu istnieje mniejsza szansa, że zachorujemy, a tym samym drobnoustroje chorobotwórcze zaatakują gardło. W ramach profilaktyki warto dbać o regularne uprawianie aktywności fizycznej, stosować zbilansowaną dietę, wysypiać się, pić co najmniej 2 l płynów dziennie i myć ręce po powrocie do domu, szczególnie jeśli korzystamy z transportu publicznego.

Osoby, które chcą uchronić się przed infekcjami wirusowymi objawiającymi się m.in. bólem gardła, mogą stosować specjalne preparaty np. wyrób medyczny ViruProtect Stada w postaci spray-u.

Jakie objawy towarzyszące bólowi gardła powinny być dla nas sygnałem alarmowym i skłonić do wizyty w przychodni? Jeśli dolegliwości bólowe gardła nie mijają i współistnieją z nimi poniższe objawy, powinniśmy skontaktować się z lekarzem (wskazujemy że listę należy traktować tylko jako sugestię, podana lista nie jest narzędziem do przeprowadzenia autodiagnozy):

• trudności w połykaniu pokarmów
• problemy z oddychaniem,
• obecność krwi w ślinie,
• obrzęk języka,
• obrzęk szyi,
• bóle stawowe,
• duszności,
• trudności z otwieraniem ust,
• wysoka gorączka,
• sztywność karku,
• ból szyi,
• ból ucha,
• ból gardła, który utrzymuje się ponad 7 dni.

Mamy nadzieję, że dzięki naszemu praktycznemu poradnikowi szybko i skutecznie złagodzicie nawet najbardziej uciążliwy ból gardła i będziecie cieszyć się powrotem do zdrowia. Pamiętajmy, że jeśli dolegliwości bólowe gardła się nasilają lub towarzyszą im inne, niepokojące objawy - należy niezwłocznie skorzystać z pomocy lekarza pierwszego kontaktu.

Lek. Michał Dąbrowski

Źródła:

1. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,zapalenie-gardla-i-angina
2. https://www.medme.pl/artykuly/ostry-bol-gardla-domowe-sposoby-na-bolace-gardlo,69828.html
   
   

STADA/PL/147/2021